Diyanet Fetva

Yaralanma veya sakatlanma ile sonuçlanan trafik kazalarında tazminat alınabilir mi?

Yaralanma veya sakatlanma ile sonuçlanan trafik kazaları, dinen “hatâen yaralama” (bir kişiyi herhangi bir kasıt bulunmaksızın yanlışlıkla yaralama) bağlamında değerlendirilir. Fıkıhta bu tür suçlar; “organların kesilmesi”, “organlardan sağlanan faydanın yok edilmesi”, “baş ve yüzde meydana gelen yaralar” ve “baş ve yüz dışında meydana gelen yaralar” olmak üzere dört kısımda değerlendirilmiştir. Bu yaralanmalara öngörülen diyet/tazminat miktarlarının bir kısmı hadislerde (bkz., Nesâî, Kasâme 45; Dârimî, Sünen, I, 562) zikredilmiş olup diğerleri hâkimin takdirine bırakılmıştır. (İbn Cüzey, el-Kavânînu’l-Fıkhiyye, s. 351; Şirbînî, Muğni’l-Muhtâc, IV, 95; İbn Âbidîn, Reddü’l-Muhtâr, V, 415)

İnsan vücudunda tekli (burun ve dil gibi), çiftli (iki el, iki ayak, iki göz gibi), dörtlü (göz kapakları ve kirpikler) ve onlu (el ve ayak parmakları) organlar bulunmaktadır. Tekli organların telef edilmesi veya fonksiyonunu tamamen kaybetmesi durumunda tam diyet, çiftli organlarda yarım, dörtlü organlarda dörtte bir, onlu organlarda ise onda bir diyet gerekir. Her bir diş için de diyetin yüzde beşi takdir edilmiştir. Miktarı naslarda belirlenmediği durumlarda hâkimin takdir edeceği miktar (hükûmetü’l-adl) gerekir. (İbn Kudâme, Muğnî, VIII, 35; Kâsânî, Bedâî‘, VII, 311-324; Zeylaî, Tebyînü’l-Hakâik, VI, 134; Şirbînî, Muğni’l-Muhtâc, IV, 66; Desûkî, Hâşiye, IV, 278)

Fıkıhta tam diyet, genellikle 100 deve veya 1.000 dinar (yaklaşık 4.250 gr. altın) olarak tespit edilmiş ve bunun âkıle (kasıt unsuru bulunmayan öldürme veya yaralama hadisesinde suçlu adına diyet ödemeyi yüklenen şahıslar/kurumlar) tarafından ödeneceği belirtilmiştir.

Günümüzde klasik dönemde olduğu şekliyle âkıle müessesesi işletilemediğinden mevcut sigorta sistemi âkıle kapsamında değerlendirilebilir. Dolayısıyla sigortanın karşılayacağı veya dava sonucu mahkemenin hükmedeceği miktar, tazminat/diyet yerine geçer.